Düzce ovasında yaşanan depremin üzerinden yaklaşık on gün geçti. Çok şükür ki ciddi bir yıkım ve bundan kaynaklı bir can kaybı ile karşılaşılmadı. Ve bu on gün içerisinde Düzceliler kendini toparlayarak bu şiddetli depremin yarattığı travmayı üzerlerinden atmaya çalışıyor. Belediye Başkanımız Dr. Faruk Özlü ve Valimiz Cevdet Atay başta olmak üzere yerel idarecilerimiz ve devletimiz Düzce’nin normal yaşama dönüşü için gereken her türlü çaba ve özveriyi gösteriyor. 2 Aralık Cuma akşamı, Cumartesi gece yarısı ve sabahı yaşanan artçı sarsıntılar Düzcelilere rahat bir uyku uyutmadı. Her yanı diri faylarla çevrili olan Düzce ovasında benzeri bir depremin yaşanma ihtimalini göz önünde bulunduran halkımızın endişesi yüzünden okunuyor. Bu nedenle yetkililerden gelecek olan depremle ilgili her türlü teknik bilgi büyük önem kazanıyor.
PROF. ÜŞÜMEZSOY’UN AÇIKLAMALARI SORU İŞARETİ OLUŞTURDU
Prof. Dr. Şener Üşümesoy'un dört beş gün önce yapmış olduğu açıklama Düzce’de haklı bir tedirginlik oluşturdu. Üşümezsoy açıklaması şöyleydi: “Çilimli fayını da baktığımızda yapı olarak sıkıştırmalı bir yapıdadır. Havzanın kenarında yükselmiştir. Bu da özellikle Karadere fayının kuzey doğuya doğru hareket eden bloğu Çilimli fayından devam etmektedir. Faylardaki stres yüklenimi göz önüne alındığında Karadere fayının kuzeydoğuya doğru ilerlediğini görüyoruz. 4'lük 5'lik depremler bunu işaret etmektedir. Sıçrayıcı fay Çilimli fayının özellikle Doğu ve Kuzey doğuya giden kısmıdır. Yığılca fayı Çilimli fayıyla birlikte kırılacak gibi görülmektedir. Karadeniz'in kıyısında da stres yüklenmiştir. Gri renkli düzce havzasını görüyoruz. Kırmızı, sarı, mavi Düzce fayını ve Karadere fayının kırılmış kesimi görülmektedir. Stres yönleri göz önüne alındığında Gölcük fayının havza içinde ilerleyerek Çilimli fayına stres yüklediğini göstermektedir.” Üşümezsoy’un açıklamalarını daha anlaşılır Harita 1 ve Harita 2 üzerinden izleyebiliriz.
Bu açıklama bizde üç soru işareti oluşturdu. Çilimli fayında 23 Kasım depremi sonrası streslenme ne boyutta? Çilimli fayı deprem üretebilecek olası bir fay ise bu depremin şiddeti ne olur? Çilimli fayının Yığılca fayı ile beraber hareket etmesi mümkün mü?
İKİ FAYLA İLGİLİ ALANLARDA HERHANGİ BİR AKTİVİTE GÖZLENMEMEKTE
İşte bu soruların cevabını almak için yetkililer ile temasa geçtik. Almış olduğumuz cevapları özetle bilgilerinize sunmak istiyorum. 23 Kasım 2022 tarihinde meydana gelen 5.9 büyüklüğünde ana şok sonrası artçı sarsıntıları izlemek ve bunların hangi yöne doğru dağıldığını takip etmek amacıyla TÜBİTAK MAM Gebze Yerbilimleri tarafından Düzce’ye 8 tane geçici deprem istasyonu kuruldu. Bu seyyar istasyonların yanısıra bölgedeki AFAD istasyonlarındaki artçı kayıtları da izlenmekte. Seyyar olarak kurulan istasyonların yardımıyla 0.5 büyüklük ve altındaki artçı depremler kaydedilebiliyor. Bu istasyonlar şu ana kadar 1000 civarı artçı sarsıntıyı kaydetmiş. Şu ana kadar kaydedilen artçı depremlerle ilgili ilk bulgulara göre artçı depremler Şekil 1’de görüldüğü gibi havza içinde doğu-batı yönünde dağılım göstermekte, ana faydaki stres boşalımı devam etmekte. Son yaşadığımız artçı sarsıntılarda bunu gösteriyor. Kuzeyde yer alan bahse konu iki fayla (Çilimli fayı, Yığılca fayı) ilgili alanda herhangi bir aktivite gözlenmemekte.
ŞU AN İÇİN HERHANGİ BİR TEHLİKE GÖRÜLMEMEKTE
Şekil 2’de gösterilen diğer bir stres gerilme dağılım çalışmasında ise maksimum gerilmelerin burada da doğubatı yönünde artış gösterdiği gözlenmekte olup bahsi geçen faylarla (Çilimli fayı, Yığılca fayı) ilgili bir ilişki olmadığı şu an yapılan çalışmada ortaya çıkmakta. Dolayısıyla bu faylarla ilgili herhangi bir tehlike şu an için gözükmemektedir. Bu bilgiler gerçekten Düzce ovası için yürek ferahlatıcı nitelikte.
PROF. BARIŞ: ÇİLİMLİ FAYINA HERHANGİ BİR GERİLME AKTARIMI GÖZLENMİYOR
AFAD Deprem Danışma Kurulu üyesi Prof. Dr. Şerif Barış’ın Şekil 2’de gösterilen stres analizi haritası ve bölgemizde yaşanan endişeler ile ilgili yorumu şöyle: “Şekil 3 ile verilen analizde koyu kırmızı bölgeler Gölyaka depremi nedeniyle açığa çıkan enerjinin gerilmeyi artırdığı bölge ve miktarını; lacivert bölgeler ise gerilme boşalım alanlarını göstermektedir. Açıkta bu sonuçtan da görüldüğü gibi Gölyaka depremi Bolu civarından 1 barlık bir gerilme artışı oluşturmuş olup, Bolu’nun deprem riskini çok az artırmıştır. Medyada bahsedildiği gibi bu deprem Çilimli fayına herhangi bir gerilme aktarmamış olup, bilakis bu fayın üzerinde var olan gerilmenin bir miktar boşalmasına sebep olmuştur. Yine bu deprem ne Sakarya ilinin doğusunda çok az bir gerilme aktarımı; büyük bölümünde de gerilme boşalımı yapmış olup; Kocaeli, İstanbul ve Yalova’ya ve burada mevcut olan gerilmeye herhangi bir stres yüklememiştir. Medyada sık sık özellikle her yaşanan hissedilir depremden sonra meydana gelen depremin başka bölgelerdeki fayları tetikleyerek deprem oluşturacağı beyanları medyada çok sık yer almakta ancak bu önermeler maalesef herhangi bir bilimsel esasa ve çalışmaya dayanamayan sismolojide çok belirgin olmayan ve tartışmalı bir konunun spekülasyonundan ibarettir. Özellikle bilimsel tartışma ortamlarında yapılan depremsellik çalışmaları, artçı deprem etütleri, deformasyon analizleri, Coulumb gerilme transferi analizi ve o fayın civarındaki fayların deprem tekrarlama aralıkları bilinmeden yapılan bu beyanlar sadece deprem olan bölgedeki vatandaşları değil; tetiklenecek bölgelerde yaşayan insanları da tedirgin etmekte ve bu insanların devletin resmi kurumlarına, saygın bilim adamlarına olan güveni sarsmakta ve yaşanan tüm olumsuzluklar nedeniyle hayatın normal akışını bozarak büyük ekonomik kayıpları oluşturmaktadır. Deprem oluş düzenleri konusunda çalışan bir uzman sismolog olarak bir depremin başka bir bölgedeki fayı tetikleyerek hasar yapıcı bir deprem oluşturacağı hususu henüz sismolojide kesin bir ilişki yoktur ve bunu belirleyebilmek ne bir formül ne de kesin fiziksel bir ilişki bulunmaktadır. Depremler sonucu açığa çıkan elastik dalgalar her yöne yayılarak yüzlerce kilometre öteye ulaşmakta ancak bu dalgalar eriştikleri bölgeye herhangi bir gerilme transferi yapmamaktadırlar. Açığa çıkan gerilme yerkabuğunu oluşturan tabakalardaki kayaçların sertliği ve geçirimsizlik özelliği nedeniyle yüzlerce kilometre öteye herhangi bir gerilme aktarımı yapmamaktadır.”
Evet değerli Düzceliler…
Bölgemizde en merak edilen sorunun “Aynı şiddette bir deprem olur mu?” cevabını sizler için araştırdık ve ulaştığımız verileri paylaştık. Düzce’mize tekrar büyük geçmiş olsun. Türkiye’nin deprem gerçeği açısından en riskli noktalarından birinde olan ilimizin depreme her an ve her zaman hazır olması için bireysel ve toplumsal sorumluluklarımızın lütfen bilincinde olalım ve öyle hareket edelim. Herkesin bu zorlu günleri aşarak normal düzene kavuşması en büyük dileğimiz.
PROF. ÜŞÜMEZSOY’UN AÇIKLAMALARI SORU İŞARETİ OLUŞTURDU
Prof. Dr. Şener Üşümesoy'un dört beş gün önce yapmış olduğu açıklama Düzce’de haklı bir tedirginlik oluşturdu. Üşümezsoy açıklaması şöyleydi: “Çilimli fayını da baktığımızda yapı olarak sıkıştırmalı bir yapıdadır. Havzanın kenarında yükselmiştir. Bu da özellikle Karadere fayının kuzey doğuya doğru hareket eden bloğu Çilimli fayından devam etmektedir. Faylardaki stres yüklenimi göz önüne alındığında Karadere fayının kuzeydoğuya doğru ilerlediğini görüyoruz. 4'lük 5'lik depremler bunu işaret etmektedir. Sıçrayıcı fay Çilimli fayının özellikle Doğu ve Kuzey doğuya giden kısmıdır. Yığılca fayı Çilimli fayıyla birlikte kırılacak gibi görülmektedir. Karadeniz'in kıyısında da stres yüklenmiştir. Gri renkli düzce havzasını görüyoruz. Kırmızı, sarı, mavi Düzce fayını ve Karadere fayının kırılmış kesimi görülmektedir. Stres yönleri göz önüne alındığında Gölcük fayının havza içinde ilerleyerek Çilimli fayına stres yüklediğini göstermektedir.” Üşümezsoy’un açıklamalarını daha anlaşılır Harita 1 ve Harita 2 üzerinden izleyebiliriz.
Bu açıklama bizde üç soru işareti oluşturdu. Çilimli fayında 23 Kasım depremi sonrası streslenme ne boyutta? Çilimli fayı deprem üretebilecek olası bir fay ise bu depremin şiddeti ne olur? Çilimli fayının Yığılca fayı ile beraber hareket etmesi mümkün mü?
İKİ FAYLA İLGİLİ ALANLARDA HERHANGİ BİR AKTİVİTE GÖZLENMEMEKTE
İşte bu soruların cevabını almak için yetkililer ile temasa geçtik. Almış olduğumuz cevapları özetle bilgilerinize sunmak istiyorum. 23 Kasım 2022 tarihinde meydana gelen 5.9 büyüklüğünde ana şok sonrası artçı sarsıntıları izlemek ve bunların hangi yöne doğru dağıldığını takip etmek amacıyla TÜBİTAK MAM Gebze Yerbilimleri tarafından Düzce’ye 8 tane geçici deprem istasyonu kuruldu. Bu seyyar istasyonların yanısıra bölgedeki AFAD istasyonlarındaki artçı kayıtları da izlenmekte. Seyyar olarak kurulan istasyonların yardımıyla 0.5 büyüklük ve altındaki artçı depremler kaydedilebiliyor. Bu istasyonlar şu ana kadar 1000 civarı artçı sarsıntıyı kaydetmiş. Şu ana kadar kaydedilen artçı depremlerle ilgili ilk bulgulara göre artçı depremler Şekil 1’de görüldüğü gibi havza içinde doğu-batı yönünde dağılım göstermekte, ana faydaki stres boşalımı devam etmekte. Son yaşadığımız artçı sarsıntılarda bunu gösteriyor. Kuzeyde yer alan bahse konu iki fayla (Çilimli fayı, Yığılca fayı) ilgili alanda herhangi bir aktivite gözlenmemekte.
ŞU AN İÇİN HERHANGİ BİR TEHLİKE GÖRÜLMEMEKTE
Şekil 2’de gösterilen diğer bir stres gerilme dağılım çalışmasında ise maksimum gerilmelerin burada da doğubatı yönünde artış gösterdiği gözlenmekte olup bahsi geçen faylarla (Çilimli fayı, Yığılca fayı) ilgili bir ilişki olmadığı şu an yapılan çalışmada ortaya çıkmakta. Dolayısıyla bu faylarla ilgili herhangi bir tehlike şu an için gözükmemektedir. Bu bilgiler gerçekten Düzce ovası için yürek ferahlatıcı nitelikte.
PROF. BARIŞ: ÇİLİMLİ FAYINA HERHANGİ BİR GERİLME AKTARIMI GÖZLENMİYOR
AFAD Deprem Danışma Kurulu üyesi Prof. Dr. Şerif Barış’ın Şekil 2’de gösterilen stres analizi haritası ve bölgemizde yaşanan endişeler ile ilgili yorumu şöyle: “Şekil 3 ile verilen analizde koyu kırmızı bölgeler Gölyaka depremi nedeniyle açığa çıkan enerjinin gerilmeyi artırdığı bölge ve miktarını; lacivert bölgeler ise gerilme boşalım alanlarını göstermektedir. Açıkta bu sonuçtan da görüldüğü gibi Gölyaka depremi Bolu civarından 1 barlık bir gerilme artışı oluşturmuş olup, Bolu’nun deprem riskini çok az artırmıştır. Medyada bahsedildiği gibi bu deprem Çilimli fayına herhangi bir gerilme aktarmamış olup, bilakis bu fayın üzerinde var olan gerilmenin bir miktar boşalmasına sebep olmuştur. Yine bu deprem ne Sakarya ilinin doğusunda çok az bir gerilme aktarımı; büyük bölümünde de gerilme boşalımı yapmış olup; Kocaeli, İstanbul ve Yalova’ya ve burada mevcut olan gerilmeye herhangi bir stres yüklememiştir. Medyada sık sık özellikle her yaşanan hissedilir depremden sonra meydana gelen depremin başka bölgelerdeki fayları tetikleyerek deprem oluşturacağı beyanları medyada çok sık yer almakta ancak bu önermeler maalesef herhangi bir bilimsel esasa ve çalışmaya dayanamayan sismolojide çok belirgin olmayan ve tartışmalı bir konunun spekülasyonundan ibarettir. Özellikle bilimsel tartışma ortamlarında yapılan depremsellik çalışmaları, artçı deprem etütleri, deformasyon analizleri, Coulumb gerilme transferi analizi ve o fayın civarındaki fayların deprem tekrarlama aralıkları bilinmeden yapılan bu beyanlar sadece deprem olan bölgedeki vatandaşları değil; tetiklenecek bölgelerde yaşayan insanları da tedirgin etmekte ve bu insanların devletin resmi kurumlarına, saygın bilim adamlarına olan güveni sarsmakta ve yaşanan tüm olumsuzluklar nedeniyle hayatın normal akışını bozarak büyük ekonomik kayıpları oluşturmaktadır. Deprem oluş düzenleri konusunda çalışan bir uzman sismolog olarak bir depremin başka bir bölgedeki fayı tetikleyerek hasar yapıcı bir deprem oluşturacağı hususu henüz sismolojide kesin bir ilişki yoktur ve bunu belirleyebilmek ne bir formül ne de kesin fiziksel bir ilişki bulunmaktadır. Depremler sonucu açığa çıkan elastik dalgalar her yöne yayılarak yüzlerce kilometre öteye ulaşmakta ancak bu dalgalar eriştikleri bölgeye herhangi bir gerilme transferi yapmamaktadırlar. Açığa çıkan gerilme yerkabuğunu oluşturan tabakalardaki kayaçların sertliği ve geçirimsizlik özelliği nedeniyle yüzlerce kilometre öteye herhangi bir gerilme aktarımı yapmamaktadır.”
Evet değerli Düzceliler…
Bölgemizde en merak edilen sorunun “Aynı şiddette bir deprem olur mu?” cevabını sizler için araştırdık ve ulaştığımız verileri paylaştık. Düzce’mize tekrar büyük geçmiş olsun. Türkiye’nin deprem gerçeği açısından en riskli noktalarından birinde olan ilimizin depreme her an ve her zaman hazır olması için bireysel ve toplumsal sorumluluklarımızın lütfen bilincinde olalım ve öyle hareket edelim. Herkesin bu zorlu günleri aşarak normal düzene kavuşması en büyük dileğimiz.