DeNiZ
Yönetim
Homo sapiens, 200.000 ile 300.000 yıl önce hominid (insansı) atalarından gelmiştir ve yaklaşık 50.000 yıl önce dil kullanma kapasitesi geliştirmiştir.
Genel bakış
Dünya tarihini oluşturan hikayeleri anlatmadan önce, şunu sormakta yarar var: İnsanlık nerede başlar? Yani insanlık olarak hikayemiz nerede başlıyor?
Homo sapiensler, ilk insan benzeri varlıklar olan insansılar (hominid) grubunun bir parçasıdır. Arkeolojik ve antropolojik kanıtlara dayanarak, insansıların 2,5 ila 4 milyon yıl önce Doğu ve Güney Afrika'da diğer primatlardan ayrıldığını düşünüyoruz. İnsansı familyası arasında çeşitlilik olmasına rağmen, bipedalizm yani iki ayak üzerinde yürüyebilme yeteneği hepsinde ortaktır.^11start superscript, 1, end superscript
Evrim
Bilim insanlarının, ilk insansıların neden evrildiğine dair birçok teorisi vardır. Bunlardan biri olan kuraklık hipotezi, ilk insansıların kuru iklimlere daha uygun olduğunu ve Afrika'nın kurak bozkır bölgeleri genişledikçe evrildiklerini öne sürüyor.
Bozkır hipotezine göre, çevresel değişiklikler ormanların azalmasına ve bozkırların genişlemesine neden olduğu için ağaçta yaşayan ilk insansılar evlerini terk etmiş olabilirler. Bozkır hipotezine göre bu değişiklikler, insansıları ağaçlara tırmanmak yerine toprak üzerinde yaşamaya ve ayakları üzerinde yürümeye alışmaya itmiş olabilir. ^22squared
İnsansılar evrilmeye ve eşsiz özellikler geliştirmeye devam etti. Beyin kapasiteleri arttı ve yaklaşık 2,3 milyon yıl önce homo habilis olarak bilinen insansılar basit aletler yapmaya ve kullanmaya başladı. 1 milyon yıl kadar önce bazı insansı türleri, özellikle Homo erectus, Afrika'dan Avrasya'ya göç etmeye başladı ve burada ateşi kontrol etmek gibi gelişmeler kaydetti. ^33cubed
Mavi arka planda bir Homo habilis kafatasının resmi. Kafatasının ön dişlerinin ikisi kayıp.
Homo habilis kafatası. Görsel kaynağı: Wikimedia commons.
Beyaz arka plan üzerinde bir Homo erectus kafatası resmi. Kafatası Homo sapiens 'inkinden daha sığ.
Homo erectus kafatası. Görsel kaynağı: Wikimedia Commons.
Önceden birçok insansı türü olmasına rağmen, bunlardan yalnızca biri hayattadır: Homo sapiens. Neslin tükenmesi evrimin bir parçasıdır ve bilim insanları, diğer insansıların neden hayatta kalamadıklarına dair teoriler kurmaya devam etmektedir. Bazı türlerin hayatta kalma konusunda neden diğerlerinden daha başarısız olduğuna dair elimizde bazı ipuçları var, örneğin yemek bulmak için rekabete girememe, iklim değişiklikleri ve volkanik patlamalar gibi. ^44start superscript, 4, end superscript
Göç ve Dünya'da yerleşimin başlaması
Nasıl ve neden?
70.000 ila 100.000 yıl önce, Homo sapiens Afrika kıtasından göç ederek Avrupa ve Asya'ya yerleşmeye başladı. Örneğin, 35.000 ila 65.000 yıl önce teknelerle Avustralya kıtasına vardı.
Kara parçaları ve iklim üzerinde çalışan bilim insanları, Pleistosen (Buzul) Çağı'nın 13.000 yıldan fazla yıl önce Kuzey Amerika (Alaska) ve Asya'yı bağlayan bir kara köprüsü oluşturduğunu bilirler. Geniş çapta kabul edilen bir göç teorisine göre, insanlar bu kara köprüsünden geçmiş ve Güney ve Kuzey Amerika'ya göç etmiştir. ^66start superscript, 6, end superscript
Peki atalarımız bunu nasıl başardı ve neden evlerini terk etmeye karar verdiler? Yaklaşık 50.000 yıl önce dilin gelişmesi sayesinde insanlar plan yapabilir, sorun çözebilir ve etkili bir şekilde organize olabilir duruma geldi. İnsanların Afrika kıtasından göç etmelerinin kesin sebebini tam olarak bilemiyoruz, ancak bu durum muhtemelen bölgedeki kaynakların (gıda gibi) tükenmesi ve bu kaynaklar için olan mücadele ile ilişkiliydi. İnsanlar bu endişeleri dil aracılığıyla iletebildiklerinde ve plan yapabildiklerinde, bölgelerinde karşılaştıkları zor durumları birlikte değerlendirebildiler. Böylece, bu durumların yeni bir yaşam alanı arama riskine değip değmeyeceğini beraberce tartışabildiler.
Homo sapiensin yeryüzünde yayılmasını gösteren harita. Homo sapiens kırmızı oklarla gösterilmiştir (gitgide tüm dünyaya yayılmaları gösteriliyor). Homo neanderthalensis günümüzki Avrupa ve Orta Doğru topraklarında, turuncu ile gösterilmiştir ve Homo erectus ise sarı renkle Afrika, Güney Asya ve Güneydoğu Asya'da görülüyor.
Homo sapiensin yayılması Görüntü kaynağı: Wikimedia Commons.
Adaptasyon ve doğa üzerindeki etkileri
İnsanlar Afrika'dan daha soğuk iklimlere göç ettiklerinde, hayvan derilerinden kıyafetler yaptılar ve kendilerini sıcak tutmak için ateşi buldular. Genelde tüm kış boyunca ateş yaktılar. Mızrak, yay ve ok gibi gelişmiş silahlar, insanların büyük memelileri öldürmelerine olanak sağladı. İklimlerin değişmesiyle birlikte bu avlanma metotları; mamut, dev kanguru ve mastodon gibi kara memelilerinin soylarının tükenmesine neden oldu. Memeli hayvanlarının sayısının azalması sonucunda avcıların avlayabileceği hayvan sayısı azaldı.
İnsanlar hayvanları avlamanın ve kendilerini koruma amacıyla öldürmenin yanı sıra, yarı kalıcı yerleşimler inşa ettiklerinde dünyanın kaynaklarını da yeni şekillerde kullanmaya başladılar. İnsanlar göçebe yaşam tarzından yerleşik hayata geçmeye ve orada doğal kaynakları kullanmaya başladılar. Yarı kalıcı yerleşimler, yerleşik toplulukların ve tarımsal uygulamaların gelişmesinin temelini oluşturacaktı. ^88start superscript, 8, end superscript
Siz ne düşünüyorsunuz?
Sizce neden Homo sapiens hayatta kalan tek insan türüdür?
Sizce çevrenin insan evrimi üzerinde nasıl etkileri vardı? İnsan evriminin çevre üzerinde nasıl etkileri vardı?
İnsan türünün dünyaya yerleşmesi için hangi becerilere ihtiyaç duyuldu?
Genel bakış
- İlk modern insan olan Homo sapiensler, evrim teorisine göre 200.000- 300.000 yıl önce ilk insansı atalarından evrilmişlerdir. Yaklaşık 50.000 yıl önce dil yeteneği geliştirmişlerdir.
- İlk modern insanlar yaklaşık 70.000-100.000 önce Afrika'yı terk etmeye başlamışlardır.
- İnsanlar başarılı bir şekilde yerleşik hayata geçen, uyum sağlayan ve dünyadaki karasal bölgeleri büyük oranda değiştirdiği bilinen tek türdür. Bu da derin tarihsel ve çevresel etkilere neden olmuştur.
Dünya tarihini oluşturan hikayeleri anlatmadan önce, şunu sormakta yarar var: İnsanlık nerede başlar? Yani insanlık olarak hikayemiz nerede başlıyor?
Homo sapiensler, ilk insan benzeri varlıklar olan insansılar (hominid) grubunun bir parçasıdır. Arkeolojik ve antropolojik kanıtlara dayanarak, insansıların 2,5 ila 4 milyon yıl önce Doğu ve Güney Afrika'da diğer primatlardan ayrıldığını düşünüyoruz. İnsansı familyası arasında çeşitlilik olmasına rağmen, bipedalizm yani iki ayak üzerinde yürüyebilme yeteneği hepsinde ortaktır.^11start superscript, 1, end superscript
Evrim
Bilim insanlarının, ilk insansıların neden evrildiğine dair birçok teorisi vardır. Bunlardan biri olan kuraklık hipotezi, ilk insansıların kuru iklimlere daha uygun olduğunu ve Afrika'nın kurak bozkır bölgeleri genişledikçe evrildiklerini öne sürüyor.
Bozkır hipotezine göre, çevresel değişiklikler ormanların azalmasına ve bozkırların genişlemesine neden olduğu için ağaçta yaşayan ilk insansılar evlerini terk etmiş olabilirler. Bozkır hipotezine göre bu değişiklikler, insansıları ağaçlara tırmanmak yerine toprak üzerinde yaşamaya ve ayakları üzerinde yürümeye alışmaya itmiş olabilir. ^22squared
İnsansılar evrilmeye ve eşsiz özellikler geliştirmeye devam etti. Beyin kapasiteleri arttı ve yaklaşık 2,3 milyon yıl önce homo habilis olarak bilinen insansılar basit aletler yapmaya ve kullanmaya başladı. 1 milyon yıl kadar önce bazı insansı türleri, özellikle Homo erectus, Afrika'dan Avrasya'ya göç etmeye başladı ve burada ateşi kontrol etmek gibi gelişmeler kaydetti. ^33cubed
Mavi arka planda bir Homo habilis kafatasının resmi. Kafatasının ön dişlerinin ikisi kayıp.
Homo habilis kafatası. Görsel kaynağı: Wikimedia commons.
Beyaz arka plan üzerinde bir Homo erectus kafatası resmi. Kafatası Homo sapiens 'inkinden daha sığ.
Homo erectus kafatası. Görsel kaynağı: Wikimedia Commons.
Önceden birçok insansı türü olmasına rağmen, bunlardan yalnızca biri hayattadır: Homo sapiens. Neslin tükenmesi evrimin bir parçasıdır ve bilim insanları, diğer insansıların neden hayatta kalamadıklarına dair teoriler kurmaya devam etmektedir. Bazı türlerin hayatta kalma konusunda neden diğerlerinden daha başarısız olduğuna dair elimizde bazı ipuçları var, örneğin yemek bulmak için rekabete girememe, iklim değişiklikleri ve volkanik patlamalar gibi. ^44start superscript, 4, end superscript
Göç ve Dünya'da yerleşimin başlaması
Nasıl ve neden?
70.000 ila 100.000 yıl önce, Homo sapiens Afrika kıtasından göç ederek Avrupa ve Asya'ya yerleşmeye başladı. Örneğin, 35.000 ila 65.000 yıl önce teknelerle Avustralya kıtasına vardı.
Kara parçaları ve iklim üzerinde çalışan bilim insanları, Pleistosen (Buzul) Çağı'nın 13.000 yıldan fazla yıl önce Kuzey Amerika (Alaska) ve Asya'yı bağlayan bir kara köprüsü oluşturduğunu bilirler. Geniş çapta kabul edilen bir göç teorisine göre, insanlar bu kara köprüsünden geçmiş ve Güney ve Kuzey Amerika'ya göç etmiştir. ^66start superscript, 6, end superscript
Peki atalarımız bunu nasıl başardı ve neden evlerini terk etmeye karar verdiler? Yaklaşık 50.000 yıl önce dilin gelişmesi sayesinde insanlar plan yapabilir, sorun çözebilir ve etkili bir şekilde organize olabilir duruma geldi. İnsanların Afrika kıtasından göç etmelerinin kesin sebebini tam olarak bilemiyoruz, ancak bu durum muhtemelen bölgedeki kaynakların (gıda gibi) tükenmesi ve bu kaynaklar için olan mücadele ile ilişkiliydi. İnsanlar bu endişeleri dil aracılığıyla iletebildiklerinde ve plan yapabildiklerinde, bölgelerinde karşılaştıkları zor durumları birlikte değerlendirebildiler. Böylece, bu durumların yeni bir yaşam alanı arama riskine değip değmeyeceğini beraberce tartışabildiler.
Homo sapiensin yeryüzünde yayılmasını gösteren harita. Homo sapiens kırmızı oklarla gösterilmiştir (gitgide tüm dünyaya yayılmaları gösteriliyor). Homo neanderthalensis günümüzki Avrupa ve Orta Doğru topraklarında, turuncu ile gösterilmiştir ve Homo erectus ise sarı renkle Afrika, Güney Asya ve Güneydoğu Asya'da görülüyor.
Homo sapiensin yayılması Görüntü kaynağı: Wikimedia Commons.
Adaptasyon ve doğa üzerindeki etkileri
İnsanlar Afrika'dan daha soğuk iklimlere göç ettiklerinde, hayvan derilerinden kıyafetler yaptılar ve kendilerini sıcak tutmak için ateşi buldular. Genelde tüm kış boyunca ateş yaktılar. Mızrak, yay ve ok gibi gelişmiş silahlar, insanların büyük memelileri öldürmelerine olanak sağladı. İklimlerin değişmesiyle birlikte bu avlanma metotları; mamut, dev kanguru ve mastodon gibi kara memelilerinin soylarının tükenmesine neden oldu. Memeli hayvanlarının sayısının azalması sonucunda avcıların avlayabileceği hayvan sayısı azaldı.
İnsanlar hayvanları avlamanın ve kendilerini koruma amacıyla öldürmenin yanı sıra, yarı kalıcı yerleşimler inşa ettiklerinde dünyanın kaynaklarını da yeni şekillerde kullanmaya başladılar. İnsanlar göçebe yaşam tarzından yerleşik hayata geçmeye ve orada doğal kaynakları kullanmaya başladılar. Yarı kalıcı yerleşimler, yerleşik toplulukların ve tarımsal uygulamaların gelişmesinin temelini oluşturacaktı. ^88start superscript, 8, end superscript
Siz ne düşünüyorsunuz?
Sizce neden Homo sapiens hayatta kalan tek insan türüdür?
Sizce çevrenin insan evrimi üzerinde nasıl etkileri vardı? İnsan evriminin çevre üzerinde nasıl etkileri vardı?
İnsan türünün dünyaya yerleşmesi için hangi becerilere ihtiyaç duyuldu?