DeNiZ
Yönetim
- Coğrafi konumundan dolayı Güney Arabistan daha önce medeni hayata ve siyasi teşkilatlanmaya geçmiş; Main, Sebe ve Himyeri devletleri kurulmuştu. Kuzey Arapları ise çoğunlukla “bedevi” (göçebe) idiler. Orta ve kuzey Arabistan’da Nebati, Tedmür, Kinde, Lahmi ve Gassani devletleri kurulmuştu. Gassaniler Bizans’ın, Lahmîler ise Sasanilerin ileri karakolu niteliğindeydiler.
- Arabistan’ın dini çok tanrılı bir putperestlikti. Fakat, Hristiyanlık, Yahudilik ve Zerdüştlük de yayılmıştı. Ayrıca, kendilerine Hanif denen ve ” İbrahim dinine inananlar” olarak bilinen bazı kimseler de vardı.
- Şehirlerin servet kaynağı ticaretti. Yemen’den başlayıp Akdeniz limanlarına ulaşan Baharat Yolu, yol üzerindeki şehirleri zenginleştirmişti. Her yıl Mekke yakınlarında Ukaz Panayırı düzenlenirdi
- İslam öncesi Araplarda edebiyat denilince akla hitabet ve şiir Araplar vezinli, kafiyeli söz söyleme sanatında çok ileriydiler. Bir insanın mükemmel sayılabilmesi için üç şart aranırdı: Belagat (duygu ve düşünceleri açık ve etkili olarak anlatma), rimaye (silah kullanma) ve furusiye (binicilik).
HZ. MUHAMMED DÖNEMİ
- Muhammed, Haşimoğulları ailesindendi. Doğmadan önce babası Abdullah, doğduktan sonra da annesi Amine vefat etmişlerdi. Dedesi Abdulmuttalib Hz. Muhammed’i himaye etti. Hz. Muhammed gençliğinde, doğru sözlülüğü, ahlakı ve olgunluğu nedeniyle Araplar tarafından “El – Emin” (Güvenilir Kişi) sıfatıyla anılıyordu. Hz. Muhammed, Arapların zulüm ve ahlaksızlığa dayalı yaşam tarzından uzak dururdu.
- Muhammed İslam’a çağrıyı açıkça yapmaya başlayınca, Kureyşliler Müslümanlara eziyet ettiler. Çünkü, İslam onların köleci ve baskıcı düzenlerini temelinden sarsıyor; bunun yerine adalet ve doğruluğa dayalı bir düzen öngörüyordu. Eziyet ve işkencenin artması üzerine bazı Müslümanlar Habeşistan’a gittiler. Hristiyan Habeş Kralı Asmaha Müslümanlara iyi davrandı.
Akabe Biatları ve Hicret:
- Bazı Medineliler, Hz. Muhammed ile karşılaşarak Müslüman olmuş ve Medine’de İslam’ı yaymışlardı. Medineli Müslümanlar daha sonra Hz. Muhammed ile görüşerek; her zaman O’na bağlı kalacaklarına dair yemin ettiler. Buna İslam tarihinde “Birinci Akabe Biatı“ Heyet geri döndükten sonra İslam Medine’de hızla yayıldı. Kısa sürede Medine halkının çoğu Müslüman oldu.
- Medineli Müslümanlar tekrar Akabe’de Hz. Muhammed ile görüşerek, İslamiyet’in emirlerine uyacaklarına ve Hz. Muhammed’i canları gibi koruyacaklarına dair söz verdiler. Buna İslam tarihinde “İkinci Akabe Biatı“ Bu antlaşmadan sonra Hz. Muhammed Mekkeli Müslümanların Medine’ye göçmelerine izin verdi. Müslümanlar kafileler halinde Mekke’den Medine’ye göç ettiler. Bu olaya İslam tarihinde “Hicret” denir (622).
- Hicret, İslam tarihinde bir dönüm noktasıdır. Mekke Devri’ni kapatıp Medine Devri’ni açmıştır. Hicret ile “Medine İslam Devleti”nin temelleri atılmış; Hz. Muhammed’in peygamberliğinin yanı sıra “devlet kurucu siyaset adamı” vasfı da belirginleşmiştir. Müslümanlar güç kazanmış ve İslamiyet kısa sürede tüm Arabistan’a yayılmıştır.
- Medine’de üç grup insan vardı: Muhacirler (göçmen Müslümanlar), Ensar (yerli Müslümanlar) ve Yahudiler. Muhammed, göçmenlerin mağdur olmalarını önlemek üzere “kardeşlik” ilkesini uyguladı. Buna göre, her Ensar bir Muhaciri kendi öz kardeşi gibi kabul ederek, tüm mal varlığını onunla paylaştı.
- Muhammed Medine’deki Yahudilerle bir anlaşma yaptı. Buna göre, Yahudiler Müslümanlara sataşmayacak; aralarında bir anlaşmazlık çıkarsa durumu Hz. Peygambere arz edeceklerdi. “Medine Sözleşmesi” de denen bu anlaşma, İslam Devleti’nin ilk anayasası olarak kabul edilmektedir.
a) Bedir Savaşı (624):
- Müslümanların Mekke kervanlarına yönelik akınlar düzenlemeleri üzerine harekete geçen Mekke (Kureyş) ordusu yenilgiye uğradı.
- Bedir, İslam tarihinin ilk ve en önemli Müslümanların kendilerine olan özgüvenlerini artırmıştır.
- İslam savaş hukukunun ilk çerçevesi çizilmiş, ganimetlerin nasıl paylaşılacağı belirlenmiştir.
- Esirlerin bir kısmı kurtuluş akçesi ödeyerek kurtulmuş; okuma yazma bilenler ise, her biri on Müslüman çocuğa okuma yazma öğretmek şartıyla serbest bırakılmıştır.
- Savaş sırasında Mekkelilerle işbirliği yapmış olan Kaynuka Yahudileri Medine’den çıkarıldı.
- Müslümanların bir Mekke kervanını ele geçirmeleri, Bedir’in intikamını almak isteyen Mekkelileri harekete geçirdi. Okçuların, ganimet alma telaşıyla yerlerini terk etmeleri üzerine Müslümanlar yenilgiye uğradılar. Hz. Muhammed yaralandı. Bedir’in intikamını aldıklarına inanan Kureyşliler çekip gittiler. Savaşı kazanmalarına rağmen kesin sonuç alamadılar. Savaş sırasında Mekkelilerle işbirliği yapan Beni Nadir Yahudileri Medine’den çıkarıldı.
- Müslümanlara kesin darbe vurmak isteyen Mekkeliler harekete geçtiler. Müslümanlar, Medine’de kalarak savunma savaşı yaptılar. Medine’nin saldırıya açık tarafına hendek kazıldı. Kureyş müttefikleri kısa sürede kuşatmayı kaldırdılar. Müslümanlar taarruz üstünlüğü elde ettiler. Kuşatma sırasında Mekkelilerle işbirliği yapmış olan Kureyza Yahudileri de Medine’den çıkarıldı. Böylece Medine’de Yahudi kalmadı.
- Muhammed Hacc yapmaya karar verdi. Müslümanlarla savaşmak isteyen, fakat buna cesaret edemeyen Mekkelilerle bir antlaşma yapıldı:
- İki taraf on yıl boyunca savaşmayacaklardı.
- İki taraf da istedikleri kabilelerle anlaşma yapabilecekler; fakat onların kendi aralarındaki sorunlara karışmayacaklardı.
- Velisinin izni olmadan bir Kureyşli İslamiyeti kabul eder de Medine’ye sığınırsa velisine iade edilecek; ancak, bir Müslüman Kureyş’e sığınırsa iade edilmeyecekti.
- Müslümanlar o yıl haccetmeden geri dönecekler; ama ertesi yıl hac mevsiminde üç gün Mekke’de kalıp ibadetlerini yapabileceklerdi.
- Müslümanların varlığı resmen tanındı. Müslüman olup da Medine’ye giremeyenler, Mekke dışına çıkarak müşrikleri zor durumda bıraktılar.
- Fetih hareketinin ilk başarılı adımı atıldı. Arap yarımadasında, tehlike oluşturabilecek bir Yahudi yerleşimi kalmadı. Şam ticaret yolunun denetim ve güvenliği sağlandı.
- İslam ordusu ilk kez Bizans’la karşı karşıya geldi. Müslümanların yenilgisiyle sonuçlandı.
- Kureyş’in Hudeybiye Antlaşması’nı bozması üzerine, İslam ordusu Mekke’ye girdi. Uzlaşmaz birkaç İslam düşmanı hariç kimse öldürülmedi. İslamiyet’in Arap Yarımadası’nda yayılma süreci hızlandı. Mekke’nin fethinden sonraki iki yıl zarfında, bütün Arabistan kabileleri barış yoluyla İslam’a girdiler. Arap yarımadasında siyasi ve dini birlik
- Taif şehri kuşatıldı, fakat alınamadı. Ertesi yıl Taifliler kendiliğinden Müslüman oldular.
- Bizans’ın Arabistan’a doğru harekete geçtiği haberi alınınca sefere çıkıldı. Fakat Bizans’tan herhangi bir hareket görülmeyince geri dönüldü.
- Muhammed, Hac ibadetini ifa etmek üzere ashabının başında Mekke’ye doğru yola çıktı. Her vesileyle Müslümanlara hitap ederek, bir bakıma İslamiyet’in tüm prensiplerini özetledi. Kur’an-ı Kerim’in de nüzulü sona erdi. Böylece tebliğ vazifesi bitmiş, görev tamamlanmıştı. Hz. Peygamber, 8 Haziran 632 Pazartesi günü vefât etti.
