Paranoid kişilik bozukluğu, kişinin başkalarına ve çevresine karşı güvensizlik duyması ve şüpheyle yaklaşması durumuyla bağlantılı olarak ortaya çıkan zihinsel sağlık sorunudur. Halk arasında paranoya olarak tanımlanan bu rahatsızlık kişinin sürekli olarak tetikte olacak şekilde hareket etmesine neden olur. Paranoya belirtileri ise çevresindeki kişilerin onları sürekli küçük düşürmeye, zarar vermeye ya da tehdit etmeye çalıştığına inanarak yaşamaları şeklinde görülür.
A tipi veya eksantrik kişilik bozuklukları adı verilen bir grupta yer alan paranoid kişilik bozukluğu, gerçek ve yeterli neden olmaksızın başkalarına karşı güvensizlik ve şüpheye sahip olunan zihinsel rahatsızlıktır. Paranoid kişilik bozukluğu olanlar başkalarının kendilerin kullandığına ve kandırdığına inanarak, sadakat ve bağlılıklarından şüphe duyarlar. Bu durum kişinin hayat kalitesini etkileyerek sağlıklı bir yaşam biçimi sürdürmesine engel olur.
Paranoid kişilik bozukluğuna sahip kişiler çoğu zaman davranışlarının ve düşünme biçimlerinin sorunlu olduğunu düşünmeyerek hareket eder.
Paranoyak Ne Demek?
Paranoyaklık, zihinsel bir durumun parçası olarak ortaya çıkan, başkaları tarafından zulüm gördüğüne, ihanete uğradığına dair güvensizlik, şüphe ve kuruntulara sahip olunmasıdır. Paranoyak kişilikler şüphecilik ve megalomani ile karakterizedir.
Paranoid Kişilik Bozukluğu (Paranoya) Belirtileri Nelerdir?
Paranoya belirtileri, hafiften şiddetliye kadar değişiklik göstererek sebebine bağlı olarak gelişir. Kolayca kırılmak, saldırgan davranışlarda bulunmak, başkalarının sözlerine büyük anlamlar yüklemek, kimseye güvenmemek paranoid kişilik bozukluğu belirtileri arasında yer alır. Paranoyanın en yaygın diğer belirtileri şöyle sıralanır:
Eleştirileri kaldıramama ve reddetme
Başkalarına güvenmeme
Her zaman savunmada ve tetikte olma
Etrafındakilere karşı aşırı şüphe ve güvensizlik duyma
Başkalarının sözlerine zararlı anlamlar yüklemek
Düşmanca, saldırgan ve tartışmacı olmak
Başkalarıyla çalışırken sorunlar yaşama
Sosyal ilişkiler kurma ve bunları yürütmede problem yaşama
İnsanların arkalarından onun hakkında kötü konuştuğunu varsayma
Herkes tarafından zulme uğradığını hissetme
Zarar görmekten korkma
Paranoid kişilik bozukluğu olan kişiler genelde ergenlik çağının sonlarında ya da yetişkinlik yıllarının başlarında semptomlar yaşamaya ve bu durumun belirtilerini göstermeye başlarlar.
Paranoid Kişilik Bozukluğu (Paranoya) Neden Olur?
Paranoya hastalığının net olarak sebebi bilinmese de, diğer birçok psikiyatrik rahatsızlıkta olduğu gibi biyolojik, genetik, sosyolojik ve nörolojik sebeplerden dolayı ortaya çıkabilir. Beynin ön kısmında doğru ve yanlışı ayırt etmeye yarayan frontal cortex kısmında oluşan bir bozukluk nedeniyle de paranoid kişilik bozukluğu görülür. Paranoyanın olası nedenleri şöyle sıralanır:
Beyin kimyası
Düşüncelerin ve duyguların temelini oluşturan beyin kimyasalları (nörotransmiterler), birçok faktör nedeniyle beyin kimyasını değiştirerek paranoyak düşüncelere, duygulara ve davranışlara neden olabilir. Bu durum paranoyanın beyindeki biyokimyasal bir bozukluktan kaynaklı olduğunu gösteriyor.
Yaşana travmatik olaylar
Çocukluk çağında istismar ya da şiddete maruz kalma gibi durumlardan kaynaklı olarak ortaya çıkan travmatik olaylar, kişinin yaşam boyunca paranoyak olması neden olabilir. Travmatik durumlar kişinin düşünme biçimine ve hissetme durumuna etki eder.
Stres tepkisi
Sürekli olarak strese maruz kalan kişilerde paranoya ortaya çıkabilir. Stresin paranoyak kişiyi nasıl yarattığı belirsiz olsa da araştırmalarda faktör olarak belirtilmektedir.
A tipi veya eksantrik kişilik bozuklukları adı verilen bir grupta yer alan paranoid kişilik bozukluğu, gerçek ve yeterli neden olmaksızın başkalarına karşı güvensizlik ve şüpheye sahip olunan zihinsel rahatsızlıktır. Paranoid kişilik bozukluğu olanlar başkalarının kendilerin kullandığına ve kandırdığına inanarak, sadakat ve bağlılıklarından şüphe duyarlar. Bu durum kişinin hayat kalitesini etkileyerek sağlıklı bir yaşam biçimi sürdürmesine engel olur.
Paranoid kişilik bozukluğuna sahip kişiler çoğu zaman davranışlarının ve düşünme biçimlerinin sorunlu olduğunu düşünmeyerek hareket eder.
Paranoyak Ne Demek?
Paranoyaklık, zihinsel bir durumun parçası olarak ortaya çıkan, başkaları tarafından zulüm gördüğüne, ihanete uğradığına dair güvensizlik, şüphe ve kuruntulara sahip olunmasıdır. Paranoyak kişilikler şüphecilik ve megalomani ile karakterizedir.
Paranoid Kişilik Bozukluğu (Paranoya) Belirtileri Nelerdir?
Paranoya belirtileri, hafiften şiddetliye kadar değişiklik göstererek sebebine bağlı olarak gelişir. Kolayca kırılmak, saldırgan davranışlarda bulunmak, başkalarının sözlerine büyük anlamlar yüklemek, kimseye güvenmemek paranoid kişilik bozukluğu belirtileri arasında yer alır. Paranoyanın en yaygın diğer belirtileri şöyle sıralanır:
Eleştirileri kaldıramama ve reddetme
Başkalarına güvenmeme
Her zaman savunmada ve tetikte olma
Etrafındakilere karşı aşırı şüphe ve güvensizlik duyma
Başkalarının sözlerine zararlı anlamlar yüklemek
Düşmanca, saldırgan ve tartışmacı olmak
Başkalarıyla çalışırken sorunlar yaşama
Sosyal ilişkiler kurma ve bunları yürütmede problem yaşama
İnsanların arkalarından onun hakkında kötü konuştuğunu varsayma
Herkes tarafından zulme uğradığını hissetme
Zarar görmekten korkma
Paranoid kişilik bozukluğu olan kişiler genelde ergenlik çağının sonlarında ya da yetişkinlik yıllarının başlarında semptomlar yaşamaya ve bu durumun belirtilerini göstermeye başlarlar.
Paranoid Kişilik Bozukluğu (Paranoya) Neden Olur?
Paranoya hastalığının net olarak sebebi bilinmese de, diğer birçok psikiyatrik rahatsızlıkta olduğu gibi biyolojik, genetik, sosyolojik ve nörolojik sebeplerden dolayı ortaya çıkabilir. Beynin ön kısmında doğru ve yanlışı ayırt etmeye yarayan frontal cortex kısmında oluşan bir bozukluk nedeniyle de paranoid kişilik bozukluğu görülür. Paranoyanın olası nedenleri şöyle sıralanır:
Beyin kimyası
Düşüncelerin ve duyguların temelini oluşturan beyin kimyasalları (nörotransmiterler), birçok faktör nedeniyle beyin kimyasını değiştirerek paranoyak düşüncelere, duygulara ve davranışlara neden olabilir. Bu durum paranoyanın beyindeki biyokimyasal bir bozukluktan kaynaklı olduğunu gösteriyor.
Yaşana travmatik olaylar
Çocukluk çağında istismar ya da şiddete maruz kalma gibi durumlardan kaynaklı olarak ortaya çıkan travmatik olaylar, kişinin yaşam boyunca paranoyak olması neden olabilir. Travmatik durumlar kişinin düşünme biçimine ve hissetme durumuna etki eder.
Stres tepkisi
Sürekli olarak strese maruz kalan kişilerde paranoya ortaya çıkabilir. Stresin paranoyak kişiyi nasıl yarattığı belirsiz olsa da araştırmalarda faktör olarak belirtilmektedir.